بازار انرژی بدون اصلاح صنعت، تحمیل فشار ۲۰ میلیونی بر خانوارها

راه‌اندازی بازار انرژی؛ هزینه ۲۰ میلیونی برای خانوارها؟

به گزارش روابط عمومی قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی، بحث ایجاد بازار انرژی در ایران یکی از مهم‌ترین تغییرات ساختاری در اقتصاد کشور است. اما سؤالی اساسی مطرح می‌شود: این تغییر چه میزان بار مالی بر خانوارها تحمیل خواهد کرد؟ آیا بدون اصلاحات بنیادین می‌توان چنین سیاستی را اجرا کرد؟

---

محاسبه ساده: افزایش چشمگیر هزینه‌های انرژی خانوارها

بر اساس یک محاسبه ساده:

• برق: متوسط مصرف ماهانه یک خانوار چهار نفره ۳۰۰ کیلووات ساعت است. با قیمت صادراتی ۱۰ سنت (بر مبنای فروش به پاکستان)، هزینه برق خانوار به حدود ۳۰ دلار در ماه می‌رسد.

• بنزین: با مصرف ماهانه ۱۰۰ لیتر و قیمت هر لیتر ۵۰ سنت، هزینه بنزین ماهانه به ۵۰ دلار می‌رسد.

• گاز: با مصرف ۳۰۰ مترمکعب و قیمت صادراتی ۳۱ سنت، هزینه ماهانه گاز به ۹۰ دلار خواهد رسید.

در مجموع هزینه ماهانه انرژی خانوارها به حدود ۱۷۰ تا ۲۰۰ دلار معادل ۲۰ میلیون تومان با نرخ ارز فعلی خواهد رسید؛ رقمی سنگین برای بسیاری از خانوارهای ایرانی.

---

فشار مستقیم و تبعات غیرمستقیم بر اقتصاد

اجرای آزادسازی قیمت انرژی بدون زیرساخت‌های مناسب، پیامدهای گسترده‌ای دارد:

• افزایش مستقیم هزینه معیشت خانوارها؛

• نیاز به پرداخت یارانه‌های جدید و ایجاد فشار مضاعف بر بودجه عمومی؛

• ایجاد موج تورمی در اقتصاد؛

• گسترش انتظارات تورمی و ناپایداری روانی بازارها؛

• رشد دومینویی قیمت کالاها و خدمات.

تجربه بحران‌های اجتماعی گذشته نشان داده است که اصلاح قیمت بدون اصلاح ساختار منجر به تشدید بحران خواهد شد.

---

مصرف انرژی؛ سهم صنایع بیشتر از خانوارها

مطالعه الگوی مصرف انرژی در کشور نشان می‌دهد:

• برق: خانوارها تنها ۳۰٪ مصرف برق کشور را دارند، در حالی که صنایع ۷۰٪ مصرف می‌کنند. به عنوان مثال، صنایع فولادی سالانه حدود ۱.۴ میلیارد دلار برق مصرف می‌کنند.

• گاز: تنها ۲۶٪ مصرف گاز متعلق به بخش خانگی است، در مقابل ۵۴٪ مصرف توسط ۷۰۰ شرکت بزرگ صنعتی انجام می‌شود.

---

مسیر درست اصلاح انرژی: از صنایع شروع شود، نه خانوارها

بنابراین راه صحیح، آغاز اصلاحات از صنایع و زیرساخت‌های انرژی کشور است. از جمله اقدامات پیشنهادی:

• حذف معافیت مالیاتی شرکت‌های بزرگ خام‌فروش؛

• الزام به سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف انرژی؛

• ارتقای بهره‌وری و توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی انرژی.

تا زمانی که این پیش‌نیازها ایجاد نشود، افزایش قیمت انرژی فقط بحران‌های اقتصادی و اجتماعی را تشدید خواهد کرد.