به گزارش روابط عمومی قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی،بانک مرکزی در تازه‌ترین آمار خود، نرخ بهره بین‌بانکی در هفته منتهی به ۲۵ تیر ۱۴۰۴ را اعلام کرد. طبق این آمار نرخ بهره مانند هفته گذشته باز هم کاهش یافته و به ۲۳.۶۴ درصد رسیده است. این اتفاق می‌تواند به موافقت بانک مرکزی با اکثر درخواست اعتبار بانک‌ها در بازار باز مرتبط باشد.
نرخ بهره بین بانکی در واقع قیمت پول بین بانک‌ها است. به عبارت دیگر، همانند افراد که هنگام کمبود نقدینگی از بانک وام می‌گیرند، بانک‌ها نیز هنگامی که دچار کمبود نقدینگی می‌شوند می‌توانند وام بگیرند. بنابراین بانک‌ها نیز می‌توانند به هم قرض دهند یا از هم قرض بگیرند. به این بستر، بازار بین بانکی گفته می‌شود. زمانی که تعداد بانک‌های بیشتری دچار کمبود نقدینگی شوند، تقاضای پول در بازار بین بانکی افزایش می‌یابد و همین مسئله منجر به افزایش نرخ بهره بین بانکی می‌شود. نرخ بهره بین بانکی طبق دستور بانک مرکزی می‌تواند بین 23 تا 24 درصد باشد. هر چقدر این نرخ به سقف خود (24 درصد) نزدیک‌تر شود، می‌توان گفت که فشار نقدینگی در بانک‌ها افزایش یافته است.
روند نرخ بهره بین بانکی در طول یک سال گذشته نشان می‌دهد که فشار نقدینگی بانک‌ها تا نیمه اول سال گذشته شدید نبوده اما از نیمه دوم سال با سرعت بالایی تشدید شده تا حدی که در میانه زمستان ۱۴۰۳ به سقف تاریخی خود (23.98 درصد) رسیده است. پس از آن نیز فشار نقدینگی بر روی بانک‌ها و شبکه بانکی باقیمانده و تا هفته گذشته نیز در رکورد تاریخی خود پابرجا بود. در هفته منتهی به ۱۸ تیر ماه، این شاخص از این رکورد عقب نشینی کرد و پس از ۲۸ هفته مقاومت به ۲۳.۹۰ درصد کاهش یافت و این سیر نزولی در هفته گذشته نیز ادامه دار بوده و به ۲۳.۶۴ درصد رسیده است. آخرین باری که نرخ بهره بین بانکی به سطحی کمتر از ۲۳.۶۵ درصد رسید، در هفته منتهی به ۲۴ مرداد ۱۴۰۳ بوده است.
بانک مرکزی سر کیسه را شل کرد
بانک‌ها برای تامین نقدینگی مورد نیاز خود می‌توانند از بانک مرکزی یا از یکدیگر وام بگیرند. کم‌هزینه‌ترین روش، وام‌گرفتن از بانک مرکزی در قالب عملیات بازار باز است. سود این عملیات سالانه 23 درصد است و در آن بانک‌ها معمولا یک هفته فرصت تسویه دارند مگر آن که از طرف بانک مرکزی سررسید متفاوتی اعلام شود. در روش دوم، بانک‌ها می‌توانند در بازار قاعده‌مند از بانک مرکزی وام بگیرند. تسویه این اعتبارگیری معمولا 24 تا 48 است و حداکثر نرخ بهره آن نیز 24 درصد تعیین شده است. در روش سوم، بانک‌ها می‌توانند از یکدگیر وام بگیرند. این روش که در بستر بازار بین بانکی انجام می‌شود هزینه شناوری دارد و نرخ سود آن می‌تواند بین 23 تا 24 درصد باشد. بنابراین زمانی که نرخ بهره این بازار افزایش می‌یابد می‌تواند سیگنالی از فشار تقاضای نقدینگی در بانک‌ها باشد.
در نیمه اول سال ۱۴۰۳ ، معمولا بانک مرکزی با صد در صد درخواست‌های ارسال شده از سوی بانک‌ها در بازار باز موافقت می‌کرد و اعتبار موردنیاز آنان را با نرخ سود 23 درصد تامین می‌کرد. در همان زمان نرخ بهره بین بانکی نیز بین 23.4 درصد تا 23.6 درصد در نوسان بود. از نیمه دوم سال گذشته اما موافقت بانک مرکزی با درخواست اعتباری بانک‌ها در بازار باز محدود شد. همین اقدام نیز فشار تقاضا در بازار قاعده‌مند و بین بانکی را بالا برد که نتیجه آن افزایش نرخ بهره بین بانکی تا 23.98 درصد در هفته سوم دی ماه بود.
این فشار در هفته‌های پایانی سال گذشته اندکی کاهش یافت اما همچنان نیاز بانک‌ها به نقدینگی فزاینده بود به همین دلیل نرخ بهره بین بانکی در هفته‌های آخر ۱۴۰۳ به سطوح کمتر از ۲۳.۹۵ درصد نرسید. با ورود به سال جدید نیز با وجود اینکه حجم درخواست بانک‌ها بالا بوده و بانک مرکزی با درصد بالایی از آن‌ها موافقت کرده اما همچنان فشار نقدینگی از روی بانک‌ها برداشته نشده است. نرخ بهره بین بانکی در سال جدید با ۲۳.۹۶ درصد در هفته اول کار خود را آغاز کرد و مجددا در هفته گذشته به 23.98 درصد رسیده که بالاترین رقم در آمار نرخ بهره بین بانکی است. روند کاهشی این نرخ از دو هفته گذشته غاز شده و در هفته منتهی به ۲۵ تیر ماه به ۲۳.۶۴ درصد رسیده؛ این سطح از نرخ بهره بین بانکی آخرین بار در هفته منتهی به ۲۴ مرداد سال گذشته ثبت شده است.
کاهش نرخ بهره بین بانکی می‌تواند نشانگر کاهش فشار نقدینگی از دوش بانک‌ها باشد. این اتفاق می‌تواند به‌دلیل دریافت نقدینگی بانک‌ها از بانک مرکزی در بازار باز باشد. چرا که در چند هفته گذشته بانک مرکزی با بیش از ۹۹ درصد درخواست‌های اعتبار بانک‌ها موافقت کرده است. این اتفاق باعث شده فشار نقدینگی که در حدود یک سال گذشته بر دوش بانک‌ها بوده، مقداری کاهش یابد.
