افزایش سهم مالیات در بودجه کشور و حرکت به‌سوی نظام مالیاتی هوشمند
سید محمدهادی سبحانیان، معاون وزیر اقتصاد، در چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران اعلام کرد: سال‌ها تأمین هزینه‌های کشور بر پایه درآمد نفتی بود. اما در سال‌های اخیر، مالیات به منبعی پایدار برای دولت تبدیل شده است.
او افزود: با وجود مشکلاتی مانند ناترازی انرژی و تعطیلی بانک‌ها، سال گذشته ۱۲۲۹ هزار میلیارد تومان مالیات جمع‌آوری شد. این رقم در سال ۱۴۰۰ فقط ۳۰۵ هزار میلیارد تومان بود. بنابراین طی چهار سال، درآمد مالیاتی چهار برابر شد. همچنین سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی از ۵.۷ درصد به ۸.۳ درصد افزایش یافت.
سبحانیان تأکید کرد: در سال گذشته، حدود ۷۰ درصد هزینه‌های جاری دولت از طریق مالیات تأمین شد. این آمار نشان‌دهنده کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی است.
تقویت منابع شهرداری‌ها و مشارکت مردمی در هزینه‌کرد مالیات
به گفته سبحانیان، سازمان امور مالیاتی نقش مهمی در تأمین مالی شهرداری‌ها ایفا می‌کند. در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان به شهرداری‌ها اختصاص یافت. این رقم در سال گذشته به ۲۴۴ هزار میلیارد تومان رسید. همچنین ۷ هزار میلیارد تومان استرداد مالیاتی انجام شد.
او درباره طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها گفت: در این طرح، اصناف و مشاغل کوچک درباره محل هزینه مالیات خود تصمیم گرفتند. نتیجه این کار اجرای بیش از ۲ هزار پروژه مانند ساخت مدارس، مراکز بهداشت و پروژه‌های زیرساختی بود. در این طرح ۳۶۱ هزار مؤدی مشارکت داشتند.
حرکت سریع به‌سوی مالیات‌ستانی سیستمی
سبحانیان گفت: با تأکید رئیس‌جمهور، نظام مالیاتی به سمت داده‌محوری حرکت کرده است. در حال حاضر مالیات املاک و مستغلات به‌طور کامل سیستمی شده‌است. همچنین، ۸۰ درصد مالیات اصناف بدون دخالت انسانی محاسبه می‌شود. این در حالی است که در سال ۱۴۰۱ این عدد فقط ۱۰ درصد بود.
او به اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی اشاره کرد و افزود: این قانون تحولی در مالیات بر ارزش افزوده ایجاد کرد. سال گذشته، بیش از ۲.۵ میلیارد صورتحساب الکترونیکی در سامانه ثبت شد. سازمان امور مالیاتی بدون بررسی، ۱۰۰ هزار اظهارنامه را قطعی کرد. برخی از این پرونده‌ها بیش از ده سال معطل مانده بودند.
نقد معافیت‌ها و نرخ پایین مؤثر مالیاتی
رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: نرخ اسمی مالیات ۲۵ درصد است، اما نرخ واقعی پرداختی فقط ۷ درصد است. در برخی شرکت‌های بزرگ، این عدد حتی به ۱ یا ۲ درصد می‌رسد.
او افزود: ما با اصل معافیت مالیاتی مخالف نیستیم. اما باید بررسی کنیم که این معافیت‌ها چقدر هدفمند و اثربخش بوده‌اند.
چشم‌انداز آینده نظام مالیاتی
سبحانیان گفت: کاهش فرار مالیاتی و افزایش عدالت اقتصادی، با استفاده از داده‌ها و مالیات‌ستانی هوشمند ممکن می‌شود. همچنین تأکید کرد که سازمان امور مالیاتی، جلسات منظمی با کارآفرینان برگزار می‌کند تا فرآیندها را شفاف‌تر و ساده‌تر کند.
