داشبورد شاخص ادراک از فساد
این روزها زیاد شنیده میشود که مثلا رتبهی ایران در شاخص فساد بهتر یا بدتر شد؛ و یا اینکه حسب سنجش سازمان شفافیت بینالملل، ایران جزء فاسدترین کشورهای دنیاست. اما هیچیک از این تحلیلها و یادداشتها دقیق نیستند. این مطالب عموماً به «شاخص ادراک از فساد» اشاره دارند که در ادامه نکات مختصری برای آشنایی با آن ذکر شده است.
-
شاخص Corruption Perception Index (که به اختصار CPI نیز گفته میشود)، مهمترین و مطرحترین شاخصی است که در حوزهی فساد به صورت بینالمللی شناخته شده است.
-
این شاخص توسط مهمترین و بزرگترین سازمان مردم نهاد (NGO) بینالمللی در حوزهی مبارزه با فساد، یعنی سازمان شفافیت بینالمللی (Transparency International)، و از سال ۱۹۹۵ به صورت سالیانه تهیه شده و منتشر میگردد. دامنهی شمول کشورها در این فهرست از سال اول ۴۱ کشور و در آخرین نسخه از این شاخص در سال ۲۰۲1 به ۱۸۰ کشور رسیده است.
-
شاخص CPI فساد را اندازه نمیگیرد، چرا که فساد پدیدهای پنهان است و وقوع آن به سادگی قابل شمارش یا اندازهگیری نیست.
-
هر پدیده یک واقعیتی دارد و یک ادراک (فردی یا جمعی) از آن واقعیت. واقعیت یک پدیده و ادراک از آن همواره یکسان نیستند. این فاصله در پدیدههای حوزهی علوم اجتماعی بیشتر نیز میگردد، مانند عدالت، رونق اقتصادی، مرزهای سازمان، قدرت، و … . در مورد فساد هم ماجرا همینطور است؛ گاهی ادراک از فساد بیشتر از واقعیت موجود است و گاهی کمتر از آن. لذا شاخص CPI صرفاً ادراک عمومی از فساد را اندازهگیری میکند نه خود آن را.
قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اطلاعات مربوط به این شاخص را در قالب داشبورد محتوایی زیر گردآوری نموده است.