در تجارت خارجی ایران چه می گذرد؟ | چرا صادرات ایران ارزان شد؟

آخرین آمارهای رسمی از جهش ارزش تجارت خارجی ایران و ورود رقم قابل‌توجهی ارز به کشور از محل مثبت بودن تراز تجاری حکایت دارد؛ البته در بخش تجارت غیرنفتی، واردات کشور حدود ۱۵ میلیارد دلار بیشتر از ارزش صادرات است؛ اما وقتی درآمدهای نفتی هم وارد حساب‌وکتاب می‌شود، ماجرا را به‌کلی دگرگون می‌کند.

۱۴۰۲-۱۲-۱۲

خواندن این مطلب ۳ دقیقه زمان میبرد

ارزش تجارت خارجی ایران در ۱۱ ماهه امسال به مرز ۱۳۹ میلیارد دلار رسیده و با احتساب درآمدهای نفتی، تراز تجاری بیش از ۱۹ میلیارد دلار مثبت شده است.

آمارهای گمرک ایران حاکی از این است که در ۱۱ ماهه امسال، ارزش تجارت خارجی ایران به ۱۳۸ میلیارد و ۸۴۰ میلیون دلار رسیده که از این میزان ۳۲ میلیارد و ۵۹۰ میلیون دلار به نفت و یک میلیارد و ۹۰ میلیون دلار به صادرات خدمات فنی و مهندسی اختصاص داشته است. نتیجه این مبادلات، مثبت شدن تراز تجاری کشور معادل ۱۹ میلیارد دلار است که نتیجه آن تقویت پشتوانه ارزی کشور خواهد بود

کارنامه ۱۱ ماهه تجارت خارجی

آمارهای ارائه شده از سوی رئیس‌کل گمرک ایران نشان می‌دهد: از ابتدای سال جاری تا پایان بهمن‌ماه، ۱۲۴ میلیون و ۷۵۶ هزار تن کالا به ارزش ۴۴ میلیارد و ۸۹۰ میلیون دلار صادر شده که این ارقام نسبت به دوره مشابه سال قبل ازنظر وزن ۱۱.۴ درصد افزایش و ازنظر ارزش ۸.۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.

هم‌زمان ۳۲ میلیارد و ۵۹۰ میلیون دلار نفت و یک میلیارد و ۹۰ میلیون دلار خدمات فنی مهندسی نیز به مشتریان خارجی کشور فروخته شده و با این حساب، مجموع ارزش صادرات ایران در این مدت به رقم ۷۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون دلار رسیده است.

محمد رضوانی‌فر، معاون وزیر اقتصاد و رئیس‌کل گمرک ایران در اظهار اخیر خود تأیید کرده است که تجارت خارجی کشور بدون احتساب صادرات نفت، معادل ۱۵ میلیارد دلار کسری دارد و البته شیب کسری تجاری منفی در بهمن‌ماه کاهشی بوده است.

چرا صادرات ایران ارزان شد؟

بر اساس آمارهای گمرک ایران، سه قلم عمده کالاهای صادراتی کشور در سال جاری شامل گاز طبیعی مایع‌شده با ۳ میلیارد دلار، پروپان مایع‌شده با ۲.۸ میلیارد دلار و متانول با ۲ میلیارد دلار بوده است؛ اما ارزش این صادرات در مورد گاز طبیعی مایع ۵۵ درصد، پروپان مایع‌شده ۲۲ درصد و بوتان مایع‌شده ۹.۲۱ درصد نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرده است.

همچنین صادرات کالاهای پتروشیمی که ۴۵.۶ میلیون تن از وزن و ۱۸ میلیارد دلار از ارزش صادرات ایران را شامل می‌شود، در سال جاری به دلیل کاهش قیمت جهانی فرآورده‌های پتروشیمی، ازنظر وزن ۹.۴ درصد و ازنظر ارزش حدود ۲۹ درصد کاهش داشته است.

در حقیقت به‌واسطه تحولات بازارهای جهانی، باوجود افزایش حجم صادرات ایران به‌ویژه در کالاهای عمده، بهای این کالاها کاهش پیدا کرده و در این وضعیت، حتی جهش ۶۴ درصد ارزش صادرات سنگ‌آهن، افزایش ۵۴ درصدی ارزش صادرات گازهای نفتی و هیدروکربورهای مایع و رشد ۲۸ درصدی ارزش صادرات محصولات نیمه‌تمام آهنی و فولادی نیز نتوانسته مانع سقوط ارزش صادرات غیرنفتی کشور شود.

در ۱۱ ماهه امسال، متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی با ۱۸ درصد کاهش به ۳۶۰ دلار رسیده است درحالی‌که میانگین ارزش هر تن کالاهای وارداتی کشور ۱۶۷۴ دلار بوده که ۴.۸ درصد بیشتر از سال قبل است.

مشتریان عمده کالای ایرانی

آمارهای ۱۱ ماهه گمرک حکایت از این دارد که در این مدت ۷۵ درصد از وزن و ۷۳ درصد از ارزش کل صادرات کشور به ۵ کشور محدود شده است.

بر اساس این آمارها، در این بازه زمانی چین بزرگ‌ترین مشتری کالاهای ایرانی بوده و ۱۲.۷ میلیارد دلار از صادرات کشورمان به این کشور اختصاص داشته است.

در رتبه دوم عراق با خرید ۸.۶ میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار گرفته و رتبه سوم به امارات متحده عربی تعلق داشته که ۵.۹ میلیارد دلار کالا و خدمات از ایران وارد کرده است.

در ۱۱ ماهه امسال، ترکیه با ۳.۸ میلیارد دلار و هند با ۲ میلیارد دلار، جایگاه چهارمین و پنجمین مشتریان عمده کالای ایرانی را به خود اختصاص داده‌اند.

سیاهه واردات

در ۱۱ ماهه امسال ۳۵ میلیون و ۷۶۶ هزار تن کالا به ارزش ۵۹ میلیارد و ۸۸۰ میلیون دلار وارد کشور شده که این میزان به لحاظ وزنی ۶.۴ درصد و از حیث ارزش ۱۱.۱ درصد افزایش داشته است.

همچنین در این مدت ۶۰ میلیون دلار برق وارد کشور شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۸ درصد کاهش داشته است.

رئیس‌کل گمرک ایران در خصوص سه قلم عمده کالاهای وارداتی در ۱۱ ماهه سال جاری اظهار کرد: در این مدت ذرت دامی با ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، گوشی تلفن همراه هوشمند با ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و دانه سویا با یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار سه قلم عمده کالای وارداتی بودند.

طبق اظهارات رضوانی‌فر، در این مدت واردات طلا به اشکال خام، تراکتورها و قطعات منفصله اتومبیل‌های سواری در بین اقلام عمده کالای وارداتی از بیشترین افزایش به لحاظ ارزش و برنج و گندم از بیشترین کاهش برخوردار بودند.

بزرگ‌ترین فروشندگان کالا به ایران

به گواهی آمارهای گمرک ایران، در ۱۱ ماهه امسال ۷۷ درصد از ارزش واردات ایران مربوط به معامله با ۵ کشور بوده است. امارات متحده عربی با ۱۸.۸ میلیارد دلار، جایگاه بزرگ‌ترین فروشنده را تصاحب کرده و بعد از آن چین با ۱۶.۸ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار گرفته است.

در این بازه زمانی، رتبه سوم فروش کالا به کشورمان، به ترکیه اختصاص پیدا کرده که با ۶.۸ میلیارد دلار به ایران صادر کرده و بعد از آن آلمان با ۱.۹ میلیارد دلار و هند با ۱.۸ میلیارد دلار در رتبه‌های چهارم و پنجم قرار گرفته‌اند.