اقدامات مؤثر برای جلوگیری از قاچاق

در مقاله بررسی پیامد های قاچاق بر ابعاد مختلف جامعه به تبعات و آثار سوء ناشی از قاچاق پرداخته شد و حال باید دید برای جلوگیری از قاچاق چه اقداماتی میتوان انجام داد و پیش از هر اقدامی باید ابتدا بستر وقوع این امر را بررسی کرد تا با شناختی دقیق از ابعاد و دلایل وقوع بتوان برای جلوگیری از وقوع ان، اقلامات لازم را بررسی و اجرا کرد.

طبق قانون قاچاق هر فعل یا ترک فعلی است که موجب نقض تشریفات قانونی مربوط به ورود و خروج کالا و ارز می‌گردد. در حال حاضر کشور از دو نوع قاچاق رنج می‏برد:

• قاچاق از مبادی رسمی‌
• قاچاق از مبادی غیررسمی.

عمده قاچاق صورت گرفته از مبادی رسمی

بخش اعظم قاچاق از طریق مبادی رسمی ‌و در بستر مفاسد اداری و مالی موجود در فرآیندهای تجارت خارجی صورت می‏پذیرد. از جمله این مبادی میتوان به مواردی همچون مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی، بازراچه های مرزی، بنادر و اسکله های تجاری، پایانه های مرزی، دفاتر گمرکی کوچک جنوب، فرودگاه‌های بین المللی و گمرکات داخلی اشاره کرد که در شکل زیر میزان پراکندگی آنان نشان داده شده است.

با توجه به حجم بالای قاچاق کالا و ارز در نهایت قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز پس از فراز و نشیب‌های فراوان در سال 1392 به تصویب مجلس شورای اسلامی‌ رسید و ابلاغ گردید. بنا به گفته کارشناسان و صاحب نظران در این حوزه، این قانون یکی از قوانین مدرن و مترقی در کشور بوده و برای اولین بار علاوه بر برخورد با متخلفین به طور مفصل به موضوع پیشگیری، مبارزه سیستمی‌ و زیرساختی ورود کرده است، اما متاسفانه به دلایل نامعلومی‌تصویب آیین نامه‌های اجرایی آن با تاخیر بسیار زیادی همراه بود! (تقریبا بعد از 3 سال). هر چند که همچنان بسیاری از احکام قانونی و آیین نامه‌های آن به اجرا نرسیده است.

مبارزه با قاچاق، نیازمند تحولی جدی

متاسفانه عملکرد کشور در برخورد با قاچاق ضعیف بوده و ریسک قاچاق بسیار پایین و عمل قاچاقچی همراه با صرفه می‎باشد. این وضعیت، ریشه در دو عامل عمده دارد:

• رویکرد کشور در مبارزه با قاچاق عمدتا مبتنی بر برخوردهای موردی با قاچاقچیان بوده و مقوله پیشگیری مغفول مانده است،
• روش‏های کشور در شناسایی و برخورد نیز عمدتا انسان‏محور و مبتنی بر اسناد کاغذی استوار است که با توجه به قابلیت تبانی و جعل، ناکارآمد می‏باشند.

 

با توجه به اقتضای جغرافیایی و گسترده بودن مرزهای زمینی و آبی کشور، آنچه که به نظر میرسد این است که شیوه برخورد و مقابله با امر قاچاق نیازمند تحولی جدی میباشد که به یاری خدا سعی میشود در مقالات بعدی به این مهم پرداخته شود.