روند معاملات بازار باز در هفته های اخیر مسیری قابل توجه را ثبت کرده است. در این معاملات بانک مرکزی به منظور کنترل نقدینگی بانک ها و تنظیم نرخ سود بین بانکی اقدام به تزریق پول می کند. به طور کلی تغییرات ثبت شده در این بازار علامتی از وضعیت کسری بانک ها بوده که اتفاقا در هفته اخیر نشان دهنده بهبود نسبی بوده است.
افت 4 همتی در تقاضای نقدینگی بانک ها
در عملیات بازار باز، بانک ها اوراق را به بانک مرکزی عرضه کرده و این نهاد نیز به تناسب سیاست ها و اهداف خود با هر میزان که بخواهد موافقت میکند. فروش اوراق از سوی بانک ها به بانک مرکزی با تاریخ سررسید هفت روزه و نرخ سود مشخص همراه است. عملیاتی که نام آن در بازار باز ریپو بوده و هر خرید اوراق به معنای تزریق پول در این معاملات قلمداد می شود.
در همین خصوص در هفته منتهی به 21 شهریور ماه سطح نیاز بانک‌ها در حدود 80 هزار و 790 میلیارد تومان بوده است. با این وجود بانک مرکزی با 84.8 درصد این اوراق موافقت کرده و در سطح 68 هزار و 500 میلیارد تومان را از نهادهای مالی عرضه کننده خریداری کرده که به معنای بسط این میزان پول در بانک ها عنوان می شود.
در ادامه بررسی ها نشان می دهد این کمترین میزان تزریق پول در بازار باز در هفته های اخیر بوده است. از میانه بهمن ماه سال گذشته تاکنون یعنی در حدود 7 ماه گذشته. اما باز هم این سطح بالاتر از 80 همت بوده و محدوده خطرناکی قلمداد می شود.
در کنار این موضوع بانک مرکزی در بازار بین بانکی نیز تزریق خود را کاهش داد. این بازار همانند بازار باز به هدف تنظیم نقدینگی بانک ها برگزاری می شود با این تفاوت که به صورت روزانه بوده و نیاز فوری بانک ها را برطرف می کند. تزریق پول بانک مرکزی در این بازار نسبت به هفته قبل در حدود 21 هزار میلیارد تومان کمتر شده که به معنای رشد عرضه منابع در بازار بین بانکی و در کل بهتر شدن اوضاع مالی بانک ها است.
کاهش نیاز بانک ها در بازار باز و افت 21 همتی در بازار شبانه هر دو می تواند علامتی از بهبود وضعیت نقدینگی بانک ها در بازار باز باشد. شنیده های اکو ایران نیز حاکی از بهبود این وضعیت داشته اما این اتفاق به نظر موقتی آمده و آن کسری مزمن 80 همتی همچنان به قوت خود باقی است. در کنار این موضوع اما نرخ سود بازار باز همچنان در سطح قبل قرار داشته است.
ثبات نرخ سود در بازار باز 21 درصد
بده بستان بانک ها و بانک مرکزی در بازار باز توام با نرخ سود مشخص است. برخی نرخ سود در این بازار را سیگنالی از وضعیت نرخ بهره بین بانکی می دانند. در همین رابطه در هفته های اخیر نرخ سود بازار باز برابر با 21 درصد بوده که برخی این نرخ را مرز خاموش جدید بانک مرکزی در بازار بین بانکی می دانند.
روند نرخ بهره بین بانکی در هفته های اخیر صعودی بوده و در آخر در ایستگاه 20.8 درصد قرار گرفته است. در حالی که دولت دستور سقف 20 درصدی نرخ بهره را برای نجات بورس صادر کرده بود اما عملیات بانک مرکزی در بازارهای بین بانکی به همراه شنیده های اکو ایران نشان می دهد این نرخ از سوی بانک مرکزی 1 واحد درصد ارتقا پیدا کرده است. دلیل آن هم به عقیده برخی می تواند کسری بالای بانک ها در بازار باشد که مانع از اجرای سیاست نرخ بهره 20 درصدی در بازار می شود.
درنهایت عملیات این هفته نشان می دهد کسری بانک ها به صورت موقت بهبود پیدا کرده اما همجنان به قوت خود باقی است. نرخ سود ها نیز به صورت همگرا به سمت هدف 21 درصدی همچنان قدم بر می دارند.
