آمار شفاف بانک مرکزی از جیب خالی بانک ها

در هفته پایانی مرداد ماه شاخص های ثبت شده بانک مرکزی از عملیات بازار های بین بانکی حاوی چند نکته مهم بود. اتفاقات به ثبت رسیده در این بازار در یک احتمال می تواند نشان دهنده وضعیت وخیم نقدینگی بانک ها باشد.

بانک مرکزی با هدف بهبود این شرایط و البته در جهت تنظیم نرخ بهره بین بانکی به تزریق و جمع آوری پول در این بازار می پردازد.

طبق آخرین اخبار از اتفاقات اخیر در بازار سرمایه و دستور دولت مبنی بر کنترل نرخ بهره، بانک مرکزی نیز تصمیم گرفت تا این شاخص را در سقف 20 درصد ثابت نگه دارد. بورسی ها زمانی که شاخص کل با افت قابل ملاحظه ای در تیر ماه روبرو شد عامل را در روند افزایشی نرخ بهره دانسته و نسبت به این موضوع شکایت کردند. البته برخی از تحلیل گران معتقد بودند این شاخص نوعا ماهیت دماسنجی در بازار ها را دارد و لزوما نمی تواند تنها عامل یا حتی شاخصی جدی در افت بورس باشد.

با این حال بانک مرکزی سیاست کاهشی نرخ بهره را دنبال کرده و روند تزریق پول در بازار باز را افزایش داد. اما روند های آماری بازار باز در هفته پایانی مرداد ماه نشان از توقف مقطعی این عملیات در هفته های اخیر داشته است.

تزریق ثابت پول در بازار باز هفته پایانی مرداد ماه

بانک مرکزی با خرید اوراق بدهی از بانک ها در بازار باز پول تزریق پول می کند. این خرید و فروش البته با نرخ سود معلوم و تاریخ سررسید هفت روزه همراه است. به این معنا که نهادهای مالی فروشنده اوراق باید درتاریخ سررسید معلوم شده و با احتساب نرخ سود اوراق را دوباره از بانک مرکزی خریداری کنند.

این بسط پول در بازار باز که تا مرز 60 همت پایین آمده بود دوباره در این هفته صعودی شده و تا مرز 70 همت بالا آمده است.

این در حالی است که در شاخص دیگر یعنی نرخ سود بازار باز که می تواند اثر کاهشی درنرخ بهره داشته باشد، روندی صعودی را اتخاذ کرده و به 20.3 درصد رسیده است.

افزایش 0.3 واحد درصدی در این شاخص در هفته پایانی مرداد ماه اتفاقی عجیب در این بازار است که همخوانی با سیاست کاهشی نرخ بهره ندارد. البته برخی معتقدند این رویکرد به نقش کنترلی بانک مرکزی در راستای مدیریت تورم باز می گردد و این نهاد سعی در ایجاد موقعیت بهینه در ثبت شاخص مهم بین بانکی دارد.

رشد تزریق پول و افزایش نرخ سود بازار باز در حالی ثبت شده که تزریق پول در بازار بین بانکی یا بازار شبانه روندی صعودی داشته است.

 

رشد اعتبارات قاعده مند در بازار بین بانکی

در بازار بین بانکی منابع از سمت بانک های دارای مازاد به سوی بانک های دارای کسری سرازیر می شود. تاریخ سررسید دراین بازارها کوتاه مدت بوده و نرخ سود موزون آن همان نرخ بهره بین بانکی است که البته در بازه 14 تا 22 درصد قرار می گیرد. عملیات هفته اخیر نشان می دهد 10 بانک در 9 روز منتهی به 24 مرداد ماه از بانک مرکزی 25 هزار و 530 میلیارد تومان اعتبارات قاعده مند از بانک مرکزی دریافت کرده اند. نرخ سود بسط اعتبارات برابر با 22 درصد بوده که سقف نرخ سود دراین بازار به حساب می آید.

کنار هم گذاشتن سه اتفاق بازارهای بین بانکی در این هفته نشان از اتفاقی مهم داشته است.

تحلیل مهم بازارهای بین بانکی در هفته پایانی مرداد ماه

ثبت تزریق پول در بازار باز و رشد بسط پول در بازار بین بانکی از سوی بانک مرکزی به باور برخی تحلیل گران نشان از وخامت شدید نقدینگی در بانک ها دارد. این عده متعقدند زمانی که بانک ها حاضر به دریافت پول با نرخ سود سقف بازار شده اند به معنای آن است که ضمن تقاضای بالا در بازار بین بانکی اما عرضه پول در این بازار کم بوده که هر دو موضوع علامتی از کاهش شدید منابع در بازار بین بانکی است. اتفاقی که موجب شده تا بانک مرکزی با بسط اعتبارات قاعده مند به بازار بین بانکی ورود کند.

از سمت دیگر هم تزریق پول در بازار باز را در سطح ثابتی قرار داده و تمرکز خود را بر بازار بین بانکی قرار داده تا به نوعی رشد پایه پولی از محل عملیات اجرایی سیاست پولی را کنترل کند.

جدا از سیاست های بانک مرکزی کارشناسان معتقدند مشکل مهم وضعیت اقتصاد ایران در مقاطع اخیر کاهش شدید منابع در بانک ها است که می تواند منجر به رشد اضافه برداشت بانک ها شده و پایه پولی را در این بازار رشد دهد. به همین علت لزوم توجه بانک مرکزی به این موضوع در مراتب بالایی قرار می گیرد.