تفاهم‌نامه میان ایران و روسیه در حوزه کاداستر

به گزارش روابط عمومی قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی، در راستای تعمیق همکاری‌های فنی و تخصصی میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، اخیراً تفاهم‌نامه‌ای با محوریت همکاری در زمینه داده‌های مکانی، حوزه کاداستر و تبادل تجربیات فنی به امضا رسیده است. این تفاهم‌نامه که میان سازمان نقشه‌برداری کشور و نهاد متناظر روسی (Rosreestr) منعقد شده است، دارای اهمیت راهبردی در زمینه نوسازی و ارتقاء زیرساخت‌های اطلاعات مکانی کشور می‌باشد.

 

دلایل انعقاد تفاهم‌نامه

ضرورت توسعه حوزه کاداستر یکپارچه و هوشمند

اجرای کامل طرح کاداستر در ایران، به‌عنوان یکی از الزامات شفاف‌سازی مالکیت اراضی و جلوگیری از زمین‌خواری، مستلزم بهره‌گیری از فناوری‌های نوین (مثل پایش ماهواره‌ای روزآمد و سامانه‌های LiDAR ) و تجربیات موفق بین‌المللی است. روسیه، با شبکه کاداستر دیجیتال خود و پیمایش‌های زمینی دقیق مبتنی بر استاندارد ISO 19152، می‌تواند الگوی مناسبی برای انتقال دانش فنیِ در این حوزه باشد.

افزایش تعاملات علمی و فنی در حوزه ژئوماتیک

فدراسیون روسیه از ظرفیت‌های بالایی در حوزه سنجش از دور(Sentinel و Landsat)، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) تحت استانداردهای بین‌المللی و داده‌کاوی مکانی برخوردار است. برگزاری کارگاه‌های مشترک سالانه و راه‌اندازی «مرکز نوآوری ژئوماتیک مشترک» در تهران می‌تواند با تسهیل دسترسی به نرم‌افزارهای متن‌باز و پلتفرم ابری، توانمندی‌های متخصصان ایرانی را به سطح جهانی برساند.

لزوم تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی برای مدیریت پایدار زمین

در شرایطی که پراکندگی منابع اطلاعاتی (از نقشه‌های کاغذی تا داده‌های پراکنده سازمان‌های مختلف) و فقدان بانک متمرکز مکانی از موانع اجرای کارآمد نظام کاداستر در کشور محسوب می‌شود، همکاری مشترک می‌تواند به طراحی «درگاه ملی داده‌های مکانی» منطبق با چارچوب INSPIRE اروپا یا استانداردهای روسی کمک کند و زمینه‌ساز همگرایی ساختاری و فناوری‌محور گردد.

آثار و پیامدهای پیش‌بینی‌شده

ایجاد و توسعه سامانه‌های اطلاعات مکانی یکپارچه

بهره‌گیری از تجربه‌های موفق روسیه در راه‌اندازی «سامانه کاداستر ملی» و پیوند آن با سامانه‌های حاکمیتی (ثبت اسناد، منابع طبیعی، اراضی کشاورزی) و امکان مکانی‌سازی در لحظه (Real-Time GIS) برای مدیریت بحران، برنامه‌ریزی شهری و زیرساخت‌های حمل‌ونقل می‌تواند در ارتقای بهره‌وری نظام مدیریت زمین در کشور مؤثر واقع شود.

انتقال فناوری و توانمندسازی منابع انسانی

برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی در مراکز معتبر روسیه (مثل دانشگاه دولتی مسکو)، اجرای پروژه‌های پایلوت مشترک در استان‌های منتخب ایران (مثلاً استان گلستان برای مدیریت سیل و منابع آب)، اعطای گواهی‌نامه‌های بین‌المللی و ایجاد فرصت‌های کارآموزی دوسویه و اجرای برنامه‌های آموزشی مشترک، انجام پروژه‌های پایلوت و تبادل هیأت‌های فنی، بستر مناسبی برای ارتقای دانش کارشناسان و متخصصان داخلی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های نوین فناوری فراهم خواهد ساخت.

افزایش دقت و شفافیت در فرآیندهای ثبتی و حقوقی

استفاده از تصاویر هوایی با دقت زیر ۵ سانتی‌متر و پردازش داده‌ها با کمک هوش مصنوعی برای استخراج خودکار کاربری اراضی وپیاده‌سازی خدمات آنلاین استعلام وضعیت ثبتی زمین برای کاهش مراجع حضوری و تسریع در صدور اسناد زمینه‌ی کاهش تخلفات، پیشگیری از تداخلات ثبتی و تسهیل خدمات‌رسانی به شهروندان مهیا خواهد شد.

ارتقای جایگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فنی منطقه‌ای

این تفاهم‌نامه می‌تواند سرآغاز شکل‌گیری همکاری‌های گسترده‌تر در حوزه ژئوماتیک در سطح منطقه و حتی فرامنطقه‌ای باشد و جمهوری اسلامی ایران را در زمره کشورهای پیشرفته در حوزه کاداستر و نقشه‌برداری ماهواره‌ای در مجامع بین‌المللی (نظیر FIG و UN-GGIM)قرار دهد.

 

جمع‌بندی

امضای تفاهم‌نامه همکاری در حوزه داده‌های مکانی و کاداستر میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه را می‌توان گامی مهم در جهت مدرن‌سازی، استانداردسازی و تقویت توان داخلی در حوزه ثبت و مدیریت زمین دانست. در صورت تدوین نقشه‌راه دقیق، تخصیص منابع مناسب و بهره‌گیری هدفمند از ظرفیت‌های این تفاهم‌نامه، می‌توان انتظار داشت که تحولی بنیادین در حوزه کاداستر کشور رخ دهد و یکی از زیرساخت‌های کلیدی توسعه پایدار به‌صورت اصولی و آینده‌نگرانه سامان یابد.

 

نویسنده:
آرین سعیدی