هراس غرب از پیروزی ترکیه در استقلال اقتصادی
ترکیه منتظر برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری پیش روست تا بین رجب طیب اردوغان و رقیبش کمال قلیچدار اوغلو، یکی را برگزینند.
اردوغان در دور اول با کسب ۴۹.۵ درصد آرا در مقابل ۴۴.۹ درصد برای قلیچداراوغلو پیش رفت که منجر به ناامیدی محافل غربی شده و آن را در گزارش‌های رسانه‌های خود منعکس کرده‌اند.
اردوغان در مصاحبه ای با سی ان ان تاکید کرد که در صورت پیروزی در دور دوم، به سیاست خود در کاهش نرخ بهره برای کاهش تورم بالا ادامه خواهد داد.
ترکیه برای غربی‌ها غیرقابل سرمایه گذاری
کارشناسان ضمن بررسی دلایل هراس غرب از پیروزی اردوغان و دیدگاه‌های اقتصادی وی و نقاط قوت و ضعف آن و دستاوردهای حزب عدالت و توسعه از سال ۲۰۰۲ پرداختند.
پس از اعلام کشیده شدن انتخابات ترکیه به دور دوم، رسانه‌های بین‌المللی با انتشار گزارش‌هایی درباره ادامه سیاست‌های اقتصادی اردوغان ابراز نگرانی داشتند.
خبرگزاری رویترز به نقل از جان هریسون، مدیر کل مطالعات بازارهای نوظهور در TS Lombard، یک شرکت بانکداری خصوصی، گفت: سیاست‌های اردوغان، ترکیه را برای غربی‌ها غیرقابل سرمایه گذاری کرده است.
هراس غرب از اقتصاد ترکیه
عبدالمطلب اربا، اقتصاددان ترک و رئیس بخش اقتصاد دانشگاه صباح الدین زعیم، به نوبه خود معتقد است که اردوغان و غرب پس از کودتای نافرجام در سال ۲۰۱۶ به یک دوراهی رسیدند
اربا در گفت‌وگو با الجزیره می‌گوید: سیاست‌های اردوغان قبل از کودتا مطابق با دیدگاه غرب بود و در نتیجه ثبات سیاسی بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۶ ، سرمایه گذاری‌های غربی جریان داشت؛ اما اردوغان پس از سال ۲۰۱۶ به ویژه پس از تصدی ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۸ به دنبال استقلال اقتصاد ترکیه از طریق افزایش تولید داخلی و افزایش صادرات و کاهش واردات و نیاز به ارزهای خارجی بود.
غرب خواهان وابستگی ترکیه
این کارشناس ادامه داد: این سیاست ترکیه در تضاد با منافع غرب است که می‌خواهد ترکیه با اتخاذ سیاست‌های سنتی برای غلبه واردات بر صادرات (کاهش تولید)، تکیه بر ارزهای خارجی و افزایش بهره برای حفظ نرخ لیر به آن وابسته بماند.
ترکیه از اواسط سال ۲۰۱۸ با بحران‌های اقتصادی پیاپی روبه رو بوده که با کاهش شدید ارزش لیر ترکیه در برابر ارزهای خارجی آغاز شد و در سه سال گذشته با پیامدهای همه گیر کرونا، جنگ در اوکراین و خسارات زلزل ای که بهمن ماه گذشته این کشور را لرزاند، شدت گرفته است.
بر اساس گزارش بانک جهانی، ترکیه از عدم ثبات مالی کلان از سال ۲۰۱۸ و نرخ بالای تورم رنج میبرد و از این رو افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید لیر افزایش یافته است.
لیر ترکیه در روزهای اخیر کاهش ارزش یافته و به کمترین رکورد در حدود ۱۹.۸۰ دلار رسیده است و این ارز 44 درصد از ارزش خود را در سال ۲۰۲۱ و ۳۰ درصد در سال ۲۰۲۲ از دست داده است که در نتیجه کاهش نرخ بهره با وجود افزایش تورم به عنوان بخشی از استراتژی غیرمتعارف اردوغان بوده است.
از سوی دیگر، اردوغان در سخنرانی‌های خود نرخ بهره، نرخ لیر و تورم را «مثلث شر» توصیف و تاکید می‌کند که همه در داخل و خارج از کشور دیده اند که ترکیه تسلیم این مثلث نخواهد شد.
بر اساس اعلام بانک مرکزی ترکیه، نرخ تورم این کشور در ماه گذشته به ۴۵.۴۸ درصد و نرخ بهره به ۸.۵۰ درصد رسید و قرار است سه روز مانده به دور دوم، جلسه ای در مورد نرخ سود برگزار شود.
اما عبدالمطلب اربا کاهش لیر را ناشی از بی ثباتی سیاسی و اقتصادی و توسل به خرید ارزهای خارجی و افزایش تورم را ناشی از قبوض پرهزینه واردات انرژی در زمان همه گیری کرونا (برای تامین ۹۵ درصد نیاز کشور در آن زمان) دانست.
کاهش ذخایر ارزی ترکیه نیز در هفته قبل از انتخابات رکورد شکسته و به ۶۰ میلیارد و ۸۱۵ میلیون دلار رسید.
این کارشناس ترک در مورد بدهی ترکیه با پیش بینی اینکه که دولت بعدی اردوغان برای مقابله با آن سیاست‌های ریاضتی اتخاذ کند، گفت: ثبات سیاسی در دوره آینده امکان جلب سرمایه گذاری‌ها را فراهم می‌کند.
این در حالی است که اربا، این اقتصاددان ترک، کاهش ذخایر ترکیه را ناشی از هزینه‌های دولت برای مقابله با بحران‌های پیش آمده در این کشور، از کرونا تا زلزله و همچنین تلاش بانک مرکزی ترکیه برای حمایت از لیر و تثبیت نرخ ارز دانست.
میانگین رشد و بیکاری
بر اساس گزارش موسسه آمار ترکیه، اقتصاد داخلی ترکیه در سال ۲۰۲۲ به میزان ۵.۶ درصد رشد کرد که فراتر از انتظارات بود، در مقایسه با کاهش رشدی که در سه ماهه آخر ۲۰۲۲ تجربه کرده و به ۳.۵ درصد رسیده بود.
اربا گفت: نرخ رشد ترکیه به طور کلی در حال افزایش است و اقتصاد این کشور احیا خواهد شد که خود را در کیفیت و تنوع بالا در تولید، استفاده از فناوری‌های مدرن در آن، تراکم جمعیت جوانان و مهارت صنعتگران نشان می‌دهد، به نحوی که گرایش به سمت بازار ترکیه به جای چین به وجود آید.
در حالی که اپوزیسیون ترکیه دولت را به شکست در مبارزه با بیکاری متهم می‌کند، اربا توضیح داد که بر اساس آخرین سرشماری در مارس گذشته بیکاری در این کشور به 10 درصد رسید و روزانه هزاران فرصت شغلی نیز ارائه می‌شود.
به گفته این کارشناس ترکیه‌ای، دولت اردوغان برای مقابله با بحران‌ها سه اقدام را دنبال کرد:که نخست اجازه افتتاح حساب برای سپرده‌های لیر ترکیه محافظت شده از نوسانات نرخ ارز در پایان سال ۲۰۲۱ است به نحوی که تضمین می‌کند که سپرده‌گذار لیر قربانی نوسانات نرخ ارز نخواهد شد و علاوه بر مابه‌التفاوت در قیمت دلار بین زمان سپرده و برداشت سود اعلام‌شده را نیز دریافت می‌کند.
وی دومین اقدام دولت را پیشرفت روند اکتشافات انرژی برای کاهش وابستگی به واردات آن دانست و گفت، اردوغان اخیرا خبر داد که کشورش گاز طبیعی در دریای سیاه و نفت در منطقه گابار در ایالت سیرناک کشف کرده و میادین عظیم انرژی خورشیدی نیز در ایالت قونیه ایجاد کرده است.
این اقتصاددان، سومین اقدام دولت ترکیه افزایش منظم حداقل دستمزد در بخش دولتی و خصوصی دانست و گفت: در جولای آینده حقوق کارمندان بخش دولتی ۴۵ درصد افزایش خواهد یافت (همانطور که اردوغان اعلام کرد، حداقل دستمزد را در صورت پیروزی به 15 هزار پوند می‌رساند)، یعنی کمتر از نرخ تورم در آن زمان تا شهروندان قربانی نشوند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، ترکیه با تولید ناخالص داخلی حدود ۹۰۶ میلیارد دلار در رتبه نوزدهم در میان بزرگترین اقتصادهای جهان قرار دارد. ترکیه، عضو گروه 20، اصلاحات بلندپروازانه‌ای را انجام داده و از نرخ رشد بالایی بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ برخوردار بود که آن را به بالاترین سطوح درآمد بالاتر از متوسط رساند و از فقر کاهش یافت.
اربا همچنین می‌گوید که سطح درآمد شهروند ترکیه قبل از سال ۲۰۰۲ متوسط بود، اما تولید ناخالص داخلی سرانه از ۳۶۴۱ دلار در آن زمان به ۹۶۶۱ دلار در سال ۲۰۲۱ افزایش یافت.
لینک کوتاه: https://fesadsetiz.ir/jgd9
