کشورهای جنوب شرقی آسیا در مسیر دلارزدایی

۱۴۰۱-۱۱-۱۸

خواندن این مطلب ۳ دقیقه زمان میبرد

ایالات متحده با تحرکات بزرگ جامعه جهانی برای دلارزدایی از اقتصاد خود مواجه است. وضعیت ذخیره دلار آمریکا شاید نه به این زودی، اما در نهایت به پایان خواهد رسید، چون در کنار قدرت‌های بزرگی مانند روسیه و چین، کشورهایی با اقتصادهای کوچکتر در منطقه جنوب شرقی آسیا مانند سنگاپور، مالزی، اندونزی، کامبوج، تایلند و لائوس نیز به دنبال رهایی از شر دلار هستند. اخیرا، بانک مرکزی چین، با راه‌اندازی یک ترتیبات تامین مالی مبتنی بر رنمینبی به دنبال کمک به بانک‌های متقاضی در شرایط اضطرار است. در این راستا بانک‌های سنگاپور، مالزی و اندونزی اخیراً توافق‌نامه‌هایی را با PBOC امضاء کرده‌اند که تلویحاً با هدف کاهش استفاده از دلار در پرداخت‌های فرامرزی است. البته سیاستگذاران در تایلند، لائوس، کامبوج و میانمار همه تلاش‌های خود را برای کاهش استفاده از دلار را اعلام کرده‌اند.

دلایل کشورهای جنوب شرقی آسیا برای دلارزدایی

عوامل متعددی پشت تلاش‌ برای کاهش استفاده از دلار در جنوب شرقی آسیا هستند. بسیاری از مقامات نگران تأثیرات اقتصادی بالقوه سیاست پولی ایالات متحده در منطقه با توجه به استفاده زیاد دلار هستند. بر این اساس، برخی به دنبال کاهش استفاده از دلار در پرداخت‌های تجاری درون منطقه‌ای در راستای مهار اتکا به دلار هستند. تحریم‌های اخیر نیز احتمالا تقاضا برای کانال‌های مالی جایگزین را ایجاد کند. برای مثال، دولت نظامی میانمار در حال بررسی چگونگی دور زدن تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای معامله با روسیه است.

همچنین یک تارنمای خبری اندونزیایی اعلام کرده است که بانک اندونزی از واردکنندگان و صادرکنندگان خواسته تا از ارزهای ملی در پرداخت‌های بین المللی برای کاهش اتکای بازارهای مالی اندونزی به دلار آمریکا استفاده کنند. حدود ۹۰ درصد از پرداخت‌های صادرات و واردات به دلار آمریکا انجام می‌شود، در حالی که سهم صادرات مستقیم اندونزی به آمریکا تنها ۱۰ درصد و واردات آمریکا ۵ درصد برآورد شده است. این گزارش همچنین اشاره کرد که چین، ژاپن، تایلند و مالزی قبلاً توافق کرده‌اند که از مکانیزم پرداخت دو طرفه استفاده کنند و سنگاپور و فیلیپین نیز قصد دارند به این سیستم بپیوندند.

یوان در ژانویه ۲۰۱۹ در فهرست ارزهای رسمی تسویه حساب میانمار قرار گرفت. این حرکت در آن زمان بیشتر نمادین بود، چون قراردادها و تجارت با واحد پول چین تسویه نمی‌شود اما به باور کارشناسان این اقدام در بلندمدت به شکستن انحصار دلار آمریکا در ذخایر ارز خارجی میانمار کمک خواهد کرد. ایالات متحده از موقعیت مسلط دلار برای اعمال تحریم‌های خودسرانه علیه سایر کشورها سوء استفاده کرده و به گفته تحلیلگران، گسترش بیشتر یوان در شهرک‌های تجاری میانمار احتمالا سپری در برابر چنین سلاح بالقوه‌ای باشد.

کامبوج در حال کاهش استفاده از دلار

در این میان پرسشی که مطرح می‌شود اینکه چرا کامبوج با جمعیتی نزدیک به ۱۷ میلیون نفر و تأثیر اقتصادی کوچک بر اقتصاد جهان، مایل به کاهش دلار آمریکا است؟ از زمانی که نیروهای حافظ صلح سازمان ملل برای نظارت بر انتخابات سال ۱۹۹۳ به کامبوج جنگ زده وارد شدند، دلار آمریکا ستون اصلی اقتصاد محلی در یک سیستم ارز دوگانه بوده است. اما اخیرا بانک ملی کامبوج (NBC) اعلام کرد که «بعد از مذاکرات با بانک‌ها و مؤسسات مالی خرد (MFIs) اسکناس‌های دلاری کوچک آمریکا – اسکناس‌های ۱، ۲ و ۵ دلاری- را حذف می‌کند.» طبیعی است که این گامی برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا است. بنابراین، اجازه گردش اسکناس های کوچک ایالات متحده مانعی در استفاده از ریل -واحد پول کامبوج- است.

دلایل متعددی برای این اقدام کامبوج وجود دارد، یکی از آنها اجازه استفاده از ارزهای دیجیتال برای «کنترل بیشتر بانک مرکزی بر اقتصاد کامبوج و تقویت ارز محلی ریل است که برای چندین دهه به دلیل عدم اعتماد رنج می‌برد. همچنین به بانک مرکزی اجازه می‌دهد تا کنترل سیاست پولی، تنظیمات نرخ بهره و کاهش هزینه‌ها در مدیریت حجم انبوه اسکناس یک دلاری در گردش را داشته باشد. طبق گفته اتاق های بازرگانی خارجی در کامبوج، هرگونه کاهش در استفاده از دلار باید با دقت انجام شود. آنها باور دارند که بانک مرکزی بعید است که ارز آمریکا را به طور کامل حذف کند اما ترویج استفاده بیشتر از ریل ابزارهای سیاست پولی بیشتری را در اختیار سیاست‌گذار کامبوجی قرار خواهد داد.

سقوط دلار آمریکا تبدیل به واقعیت شده است چون روسیه و چین همچنان به خرید طلا و تجارت با ارزهای خود با بسیاری از کشورهای دیگر جهان ادامه می‌دهند. چندین کشور در جنوب شرقی آسیا به زودی اقدام خود را برای خلاص شدن از شر این ارز انجام خواهند داد، اما کشورهای دیگری از جمله هند، ایران، آفریقای جنوبی، سوریه و ونزوئلا نیز همگی با انگیزه های خود در این مسیر هستند. یکی از دلایل اصلی این کشورها برای حذف استفاده از دلار آمریکا این است که واشنگتن از وضعیت ارزی خود به عنوان سلاحی برای اعمال تحریم‌های سخت علیه کشورهای به اصطلاح دشمن استفاده می‌کند. نتیجه این است که سلطه دلار آمریکا در بازار جهانی در آینده‌ای قابل پیش بینی به پایان خواهد رسید. هیچ کس گوی بلورینی ندارد که آن را دقیقا پیشی‌بینی کند، اما مسلما اتفاق خواهد افتاد.