تلاش ایران برای ساخت اقتصاد ضدتحریم و ناتوانی آمریکا در توقف صادرات نفت ایران
سال ۱۴۰۱ و نخستین سال آغاز قرن ۱۵ هجری شمسی در حالی آغاز شد که تقریبا یک ماه از درگیری روسیه و اوکراین می‌گذشت و آمریکا و کشورهای اروپا اعمال تحریم‌های گسترده علیه مسکو به ویژه علیه بخش انرژی این کشور را آغاز کرده بودند.
جهان که هنوز از اختلال در زنجیره تامین و کمبود بسیاری از کالاها به علت شیوع کرونا خلاص نشده بود، به علت اینکه روسیه و اوکراین، هر دو از صادرکنندگان بزرگ غلات، گندم، مواد معدنی، کود، فلزات و غیره بودند، درگیر کمبود کالاهای اساسی و مواد غذایی شد و در نتیجه قیمت حامل‌های انرژی و کالاها و نرخ تورم در بسیاری از کشورها سر به فلک گذاشت.
ایران نیز از تاثیرات این اتفاقات بی‌بهره نبود، اما در بحبوحه افزایش تورم و مشکلات اقتصادی، گام‌های مهمی برداشته و به اذعان نهادهای بین‌المللی بهبودهایی در برخی شاخص‌های اقتصادی کشور صورت گرفته است.
اذعان صندوق بین المللی پول به بهبود رشد اقتصادی ایران
صندوق بین المللی پول در گزارش بهاره خود، رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۲ یعنی (یعنی سالی که در ابتدای زمستان ۱۴۰۱ به پایان رسید) را ۳ درصد پیش بینی کرد.
این نهاد بین‌المللی در این گزارش نرخ رشد اقتصادی سال ۲۰۲۱ را که قبلا ۲.۵ درصد برآورد کرده بود به ۴ درصد افزایش داد.
تقویت تحریم‌شکنی‌های ایران و ونزوئلا
نیمه اردیبهشت ماه، بلومبرگ گزارش داد، جواد اوجی، وزیر نفت ایران برای بازدید از تاسیسات نفتی ونزوئلا و امضای قراردادهای انرژی به کاراکاس سفر کرده است.
به نوشته این خبرگزاری، اوجی و بیش از 12 نفر هیئت همراهش روز شنبه وارد کاراکاس شدند.
ایران و ونزوئلا همکاری خود را در سایه تحریم‌های آمریکا افزایش داده‌اند. این همکاری در سال ۱۴۰۰ در قالب فروش بنزین به ونزوئلا به وسیله ناوگان‌های کوچکی از نفتکش‌های غول پیکر بدون هیچ پنهان کاری آغاز شد و در سال ۱۴۰۱ با صادرات میعانات گازی ایران، ارسال محصولات پالایشی، خدمات مهندسی و قطعات یدکی برای کمک به صنعت نفت ونزوئلا ادامه پیدا کرد.
ایران همچنین بازسازی و تعمیر پالایشگاه در ونزوئلا را نیز به عهده گرفته است. پالایشگاه «ال‌پالیتو» با ظرفیت ۱۴۶ هزار بشکه در روز، پس از تعمیرات و ارتقا با استفاده از تجهیزات ایرانی، فعالیت واحد تقطیر نفت خام خود را آغاز کرده است.
وزیر نفت چند روز بعد از سفر به ونزوئلا، به نیکاراگوئه رفت و یادداشت‌تفاهم و قراردادهایی در زمینه نفت و کشاورزی امضا و قرار شد تا ایران سرمایه‌گذاری در پالایشگاه «بولیوار سوپریم سوئنو» در این کشور را بررسی کند.
ایران ۷ درصد واردات نفت چین را تامین می‌کند
رویترز بر اساس برآوردهای اولیه «Vortexa Analytics» نوشت، چین در ماه آوریل (۱۲ فروردین تا ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱) نزدیک به ۶۵۰ هزار بشکه نفت در روز از ایران نفت وارد کرده است و ایران همچنان ۷ درصد واردات نفت بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان را تامین می‌کند.
آغاز صادرات نفت سنگین ایران به ونزوئلا
در ادامه همکاری‌های ایران و ونزوئلا، اواخر اردیبهشت ماه رویترز با استناد به مدارک شرکت دولتی نفت ونزوئلا از آغاز صادرات نفت سنگین ایران برای تامین نیاز پالایشگاه‌های داخلی خبر داد.
چند روز بعد همین خبرگزاری به نقل از منابع آگاه نوشت،شرکت‌های دولتی ایرانی پس از انعقاد قرارداد برای تعمیر کوچک‌ترین پالایشگاه ونزوئلا، برای تعمیر پالایشگاه «پاراگوانا »، بزرگ‌ترین پالایشگاه این کشور آماده شده‌اند.
رشد ۶ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) هر سال خرداد ماه به بررسی روند سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای مختلف می‌پردازد و آمار مربوط به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کشور های جهان در سال پیش را منتشر می‌کند.
بر اساس گزارش این نهاد بین‌المللی، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال ۲۰۲۱ به ۱ میلیارد و ۴۲۵ میلیون دلار رسیده است. به این ترتیب، میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال ۲۰۲۱ با افزایش (۸۳ میلیون دلاری) ۶.۱۸ درصدی مواجه شده است.
ادامه ارسال محموله‌های نفتی ایران به چین
رویترز اول تیر ماه به نقل از پایگاه های ردیابی نفتکش ها نوشت، چین یک محموله جدید نزدیک به 2 میلیون بشکه‌ای نفت ایران را در یک بندری در جنوب این کشور دریافت کرده است.
این محموله ۲۶۰ هزار تنی، چهارمین محموله ای بوده که از دسامبر ۲۰۲۱ برای ذخایر دولتی چین تخصیص داده شده بود.
ایران در حال ایجاد یک اقتصاد ضدتحریم
درحالی که جهان در حال دست و پنجه نرم کردن با تبعات جنگ اوکراین و افزایش تورم و حامل‌های انرژی است و با وجود اینکه این شرایط بر روی ایران هم تاثیراتی داشته، روزنامه انگلیسی زبان عرب نیوز طی گزارشی نوشت، با توجه به شکل‌‌گیری تقسیم‌بندی قدرت در جهان، ایران در حال ایجاد یک اقتصاد ضدتحریم است.
این روزنامه با اشاره به شکست آمریکا در کسب حمایت برای تحریم ایران تحلیل کرد، واشنگتن همچنین نتوانسته حمایت کافی برای اعمال دوباره تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به دست آورد.
به نوشته عرب نیوز، جمهوری اسلامی ایران، به منظور از استفاده بهتر از فرصت ایجاد شده از سوی تقسیم بندی کنونی قدرت های جهانی، ایران در حال امضا قراردادهای بلندمدت با مشتریان نفتی خود است تا اقتصاد خود را برای همیشه از تاثیرات منفی تحریم های آمریکا مصون نگه دارد.
رتبه سوم ایران در جهان از نظر ذخایر اثبات شده نفت
در عین حال اوپک در جدیدترین برآورد خود اعلام کرد، ذخایر اثبات شده نفت ایران در سال ۲۰۲۱ به ۲۰۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون بشکه رسیده است و ایران همچنان سومین مالک بزرگ ذخایر نفت در جهان است.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت در جدیدترین «بولتن آماری سالیانه» منتشره خود از افزایش ۶۰ درصدی صادرات و همچنین رشد ۳ درصدی تولید گاز ایران در سال ۲۰۲۱ خبر داد و اعلام کرد، ایران پس از آمریکا و روسیه سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان است.
همچنین بر اساس گزارش این سازمان، ایران دومین ذخایر بزرگ گازی اثبات شده در جهان را در اختیار دارد و ذخایر گازی این کشور در سال ۲۰۲۱ بدون تغییر نسبت به سال قبل در سطح ۳۳.۹۸ تریلیون مترمکعب باقی مانده است.
توافق ایران و روسیه برای جایگزین سوئیفت
مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه ایران در اوایل مرداد ماه در مصاحبه با اسپوتنیک از توافق تهران و مسکو برای جایگزینی سوئیفت با یک سیستم مبادلات مالی دیگر خبر داد.
این توافق سبب شد تا نشریه فوربس طی گزارشی بنویسد، ایران و روسیه با ایجاد یک سیستم تسویه با ارزهای ملی خود، گام‌های هرچند کوچک، اما قابل توجهی برای حذف دلار آمریکا از مبادلات تجاری دوجانبه برداشته‌اند.
به نوشته فوربس، دو کشور قبلا نماد روبل-ریال را راه‌اندازی کرده‌اند که بدان معناست که دو کشور می‌توانند بدهی مبادلات تجاری شان را با ارزهای ملی هر از طرفین تسویه کنند.
این ترتیبات جدید تجاری به آنها اجازه می دهد تا دو کشور در مبادلات تجاری دلار را کنار بگذارند و با انجام این کار، تاثیر تحریم‌ها علیه خود را خنثی کنند.
نگرانی صهیونیست‌ها از همکاری ایران با روسیه
افزایش تولید و صادرات نفت و گاز ایران به همراه رشد مبادلات تجاری با روسیه، صدای روزنامه صهیونیستی جروزالم پست را درآورد به طوریکه این روزنامه طی گزارشی نوشت، ایران تلاش می‌کند تا از هر فرصتی در جهان برای افزایش استقلال در زمینه انرژی استفاده کند؛ این اقدامات بخشی از تلاش‌ها برای خارج شدن جمهوری اسلامی ایران از زیر سایه غرب و افزایش استقلال در زمینه انرژی است.
کمی از نیمه شهریور گذشته بود که گزارش توسعه انسانی سازمان ملل منتشر شد. در این گزارش جایگاه ایران در جایگاه یک پله بهبود یافته بود.
بر اساس گزارش این نهاد بین المللی ، توسعه انسانی ایران از ۱۱۵ کشور جهان بیشتر است. کشورهای چین، اوکراین، کوبا، برزیل، الجزایر، مصر، اردن، آفریقای جنوبی، اندونزی، لبنان، عراق و هند به لحاظ توسعه انسانی پایین تر از ایران قرار دارند.
بر اساس برآوردهای سازمان ملل، ضریب جینی ایران در بازه سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ را ۴۰.۹ برآورد کرده و ایران از نظر شکاف درآمدی از کشورهایی مانند آمریکا، ترکیه و مالزی در وضعیت بهتری قرار دارد.
ضریب جینی آمریکا در این گزارش ۴۱.۵ ، ترکیه و مالزی و برزیل نیز به ترتیب ۴۱.۹، ۴۱.۱ و ۴۸.۹ عنوان شده که از ایران بیشتر است.
ایران بیست و یکمین اقتصاد بزرگ جهان
صندوق بین المللی پول اواخر مهر ۱۴۰۰، از افزایش ۱۵۰ میلیارد دلاری تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس شاخص قدرت خرید در سال ۲۰۲۲ خبر داد و ایران را بیست و یکمین اقتصاد بزرگ دنیا در این سال معرفی کرد.
بر این اساس، تولید ناخالص داخلی ایران از ۱۷۱ کشور در جهان کمتر است و تنها ۲۰ کشور تولید ناخالص داخلی بیشتری نسبت به ایران دارند.
تولید ناخالص داخلی کشورهایی مانند استرالیا، بلژیک، اتریش، قطر، نروژ، سوئد، سوئیس، امارات، یونان، فنلاند و بلاروس از ایران کمتر است.
افزایش درآمدهای خارجی ایران
درحالی که غرب به رهبری آمریکا تمامی تلاش خود را کردند تا با اعمال تحریم‌های متعدد مانع از افزایش درآمدهای خارجی ایران شوند، اما نشریه فوربس به قلم آریل کوهن عضو ارشد شورای آتلانتیک نوشت، بخش ایران بخش انرژی خود را برای مقاومت در برابر تشدید تحریم‌ها، ضدتحریم کرده است.
ایران در زمینه اجتناب از تحریم ها، ایجاد زیرساخت های صادرات انرژی و یافتن شرکای صادراتی جدید و افزایش تخصص فنی داخلی تجربه زیادی دارد و از زمانی که آمریکا از توافق هسته ای ۲۰۱۵ با ایران خارج شد، همکاری‌های مسکو و پکن با تهران در موضوعات انرژی و ژئوپلتیکی چند برابر شد و راهبرد ایران سارکاز شده و درآمدهای انرژی ایران رو به افزایش است.
روی آوردن خریداران نفت به ایران به عنوان قدرت نفتی
آمریکا و غرب از یک سوی ایران را تحریم می‌کنند تا به زانو دربیاورند اما از طرفی با درگیری با روسیه و کمبود نفت در جهان و افزایش سرسام آور حامل‌های انرژی و بنزین، تمایل به سمت نفت ایران زیاد شده است.
در همین راستا اویل پرایس، پایگاه تخصصی نفت و گاز در نیمه آبان ماه طی گزارش نوشت، به دنبال خلاء ایجاد شده در بازارهای جهانی و کمبود عرضه، کشورهای جهان به ایران به عنوان قدرت نفتی جنجالی در جهان برای تامین نفت مورد نیاز خود روی آورده‌اند، از جمله این کشورها هند است که واردات نفت از ایران را افزایش داده است.
این پایگاه خبری طی گزارشی دیگر نوشت، تهدید افزایش قیمت گاز و نبود عرضه با نزدیک شدن زمستان و عدم اطمینان اروپا برای دریافت گاز ارزان و فراوان روسیه، شدت گرفته است.
ایران با آگاهی از فرصت‌های متعدد برای بهره برداری از این وضعیت به نفع خود، هفته گذشته به صراحت اعلام کرد، با تمرکز بر توسعه فار ۱۱، در حال افزایش فعالیت های تولید گاز در میدان عظیم پارس جنوبی است.
فراگیر شدن روش‌های ایران در دور زدن تحریم‌ها
انگلیس خرید نفت روسیه را تحریم را کرده اما خودش برای خرید آن، تحریم‌ها را دور می‌زند؛ در همین رابطه، روزنامه ساندی تایمز طی گزارشی نوشت، انگلیس با روش انتقال کشتی به کشتی نفت برای پنهان کردن مبدا محموله‌های نفتی که ایران آغازگر و ابداع‌کننده آن بوده است، تحریم‌های نفتی روسیه را دور می‌زند.
ایران بیست و دومین قدرت تجاری دریایی جهان
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) در اوایل بهمن ماه در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد، ایران بیست و دومین قدرت تجاری دریایی جهان است و حتی از ۳ عضو گروه ۷ و کشورهای صنعتی یعنی فرانسه، کانادا و ایتالیا در جایگاه بالاتری قرار دارد.
ناتوانی واشنگتن برای مقابله با افزایش صادرات نفت ایران
اوایل بهمن ماه، بلومبرگ طی گزارشی نوشت، در حالی که تمامی نگاه‌ها معطوف روسیه است، یک کشور نفت خیز دیگر که تحت تحریم‌های غرب قرار دارد، بی سر و صدا تولید خود را افزایش داده است و آن کشور ایران است.
نویسنده این تحلیل با اشاره به اینکه کاخ سفید چشم خود را بر فروش نفت ایران بسته، شاید به این دلیل که بیشتر نگران تورم است، توضیح داد، با وجود تحریم‌های شدید، ایران پیوسته راه‌های جدید برای فروش نفت خود می‌یابد که واشنگتن، در بهترین حالت، ناتوان و در بدترین حالت، تمایلی به توقف این جریان فروش رو به افزایش ندارد.
توربین‌های ایرانی به جای توربین‌های آلمانی
و در پایان در ادامه موفقیت‌های ایران در به دست آوردن بازارهای جهانی، توربین‌های ایرانی که زمانی با تلاش فراوان مهندسان ایرانی و در شرایط تحریم از سوی شرکت‌های آلمانی ساخته شده است، اکنون جایگزین توربین‌های زیمنس آلمان در نیروگاه‌های آبی روسیه شده است.
شرکت زیمنس به علت تحریم‌ها از ارائه خدمات و قطعات به ایران خودداری می کرد و این امر سبب شد تا دانشمندان ایرانی با نوعی آلیاژ مرغوب به مهندسی معکوس توربین‌ها و قطعات بپردازند به طوری که کارایی و کیفیت آنها از نمونه تولید شده در شرکت زیمنس بهتر بوده و اذعان آنها را نیز به دنبال داشته است
